Duman an itibariyle Türkiye'nin en çok bilinen/en çok dinlenen/en çok sevilen/en çok hayranı olan/en çok reşit olmamış dişi hayranı olan/en çok reşit olamayacak erkek hayranı olan.. diye giden pek çok etiketi taşıyan grubu olsa gerek. Şimdi yazının asıl maksadını ifşa etmeden önce birkaç şey söylemem gerekli. Bir, ben eskiden Duman için "3 akorlu basit şarkılar yazan bir grup" diyen insan ırkına dahildim. İki, Duman'ı hala Türkiye'nin en iyi rock grubu olarak görmüyorum. Üç, genelleme yaparsam Duman'ın hayran kitlesinin önemli çoğunluğu salak! Peki bunların az aşağıdakilerle ilgili ne? Hiçbir şey! O zaman sözü daha fazla uzatmadan.
Duman'ı farklı kılan ne? Üzerine çok uzun kelam etmek lüzumsuz bence. Duman dinleyen herhangi birinin vereceği cevap yeterli olacaktır zira, "çünkü damar". Zaten üzerinde kafa yorulması gereken grubun müziğinde bu damarlık faktörünün nereden geldiği. Bunu anlayabilmek için önce hayran kitlesine dikkat etmek gerekiyor. Çok büyük kitlelerce kabul edilmiş olmalarına rağmen Duman'ın Cem Yılmaz'dan farklı tarafları var. Çünkü Cem Yılmaz hayranı olan birini tanımadan kategorize etmek olanaksızdır. Herhangi bir sosyo-ekonomik kesimin herhangi bir ferdi olabilir. Ancak işte burada kesin olan bir nokta var ki Duman dinleyen birinin az ya da çok ama mutlaka rock müzikle bir münasebeti vardır. Yani bütün hayatını Serdar Ortaç dinleyerek geçirmiş bir denek Duman'ın müziğini büyük ihtimalle sevmeyecektir, zira içinde elektro-gitar vardır. Yani kitle bu. Kitle yıllar içinde sayıları katlanarak artan Türk rock dinleyicileri. Bu kitleyi de Duman'ı sevenler ve sevmeyenler olarak ikiye ayırmak mümkün. Sevmeyenler neden sevmiyor? Sevmeyenler bu müziği basit, özelliksiz, saçma ve gereksiz görenler. Burada taşlama yapıyormuşcasına konuştum ama demek istediğim o değil. Yoksa benim de şahsen basit, özelliksiz, saçma ve gereksiz bulduğum örneğin bir Demet Akalın yaratığı var, kişisel zevkler. Sevmeyenler ayrıca "özellikli" olarak gördükleri müzikleri dinlemekten ego tatmini yaşayan insanlardır. Bunların az bir kısmı da dinledikleri bu nitelikli müziklerin, bkn: Pink Floyd, kendilerini de nitelikli kıldığını zannederler ayrıca Duman sevmeyen herkes mutlaka Mor ve Ötesi dinler. Sevmeyen kitleyi kısaca dürttük. Seven kitleyi bu müziğe çeken ne ki? Neden Duman dinleyicileri için Duman'dan sonra her grup "daha az damar" dır? Neden Duman dinleyicileri Duman'ın müziğini itici değil içten bulurlar? Neden Duman "en harbi grup" olarak kabul görür? Bunun için az daha kazı yapmak gerekiyor.
Eğer 2059'dan önce Türkiye'de doğup büyüdüyseniz şimdi diyeceklerim size hiç de yabancı gelmeyecektir. Bu ülkedeki her bireyin ister istemez "kazandığı" bir arabesk kültürü altyapısı var. Bunun oluşmasının etkenleri pek çok. Yalnızca çocuklukta bilinç altına kazınan müzikler ve filmlerden değil. Onların da önemi çok büyüktür ancak onlardan öte bu arabeskin bir tür yaşam biçimi olarak tezahür etmesine mutlaka herkes tanık olmuştur. Çünkü herkes hayatında en az 190 kere dolmuşa binmiştir. Bunun gibi algısal sebepler ve zihnin derinlerine kazınan izler bir yere kaybolmuyor. Tıpkı kalan diğer izler gibi. Bundan sonra yazacaklarım açıkçası tespit değil tahmindir. Ben bu arabesk çiziklerini kafamda taşıyan ama arabeskten kesinlikle haz etmeyen biri olarak kendi gözlemlerimi an itibariyle ileri götüreceğim yalnızca. Mesela bu örnekte olduğu gibi arabesk sevmeyen biri, ben. Yine de bu kültürel kalıntılara (ki bir toplumun kültürel tabanının buna dönüşmüş olması ayrıca kaygı sebebidir) karşı çıkmak pek de mümkün değil. Çok açık bir örnek vermem gerekirse, metal şarkılarının bağlama ile çalınması kulağa güzel geliyor. Uzayan lafın kısası Duman'ın müzik türünün tanımında gayet açıkça beliriyor; "arabesk-grunge". Tabi şimdi "zaten grunge da gavur arabeskidir" diyenler çıkabilir. Onlara depresif her müzik türünü kendi alışık olduklarına indirgemeye çalıştıkları ve "indirgemek", "algı" gibi kelimeleri bilmedikleri için "çıkın lan dışarı" diyorum. ..ve devam ediyorum.
Aslında eğer arabesk-rock diye bir tür varsa bunun ağa babası Erkin Koray'dır. Ancak Erkin Koray'ın o kadar da dinleniyor olmadığı açık. Burada karışımın nasıl yapıldığı önemli. Erkin Koray şarkılarında ton daha ziyade arabeske yakındı. Oysa Duman müziği rock'ı arabesk yapmıyor, arabesk'i rock yapıyor. Böylece ortaya çıkan şarkıların rifflerinde, ritimlerinde, melodilerinde ve vokal tekniğindeki bu alt yapı insanların kafasında derinlerde kalmış o izleri uyarıyor. Rock müzik seven biri için "acı müziğinin" en geçerli karşılığı Duman oluyor. Elbette pek çok insan Duman'ı içinde bu tarz öğeler bulduğu için dinlemiyor. Zaten olay bunun pek farkında olunmaması. Duman'ın müziği dinlenirken aşina olunan bu kökler insana "işte budur" dedirtiyor cidden. Kulağa damar geliyor mu? Köküne kadar! O zaman problem yok. Yine de grubun sadece bundan beslenerek bu noktaya geldiğini savunmak da abartılı olur. Sonuçta bu adamlar (genellikle Kaan Tangöze) sağlam şarkılar yazıyor. Oky'nin de dediği gibi "Her yabancı grubun yerli bir kırması vardır" önermesi doğru olsa bile Duman için "Türkiye'nin Nirvana'sı" demek en edepli tabirle "bi' s.ktir git lan" denilesidir. İlla benzetilecekse etkilerinden dolayı "saykodelik" dönem gruplarına benzetilmesi çok daha yerinde olur. O yüzden Kaan Tangöze Kurt Cobain ve ya David Gilmour değil. Çok daha fazla Neil Young ve Orhan Gencebay "kırması" bence. Tabi Duman'ı bu kadar çok sevilen kılan yanlarından biri de hiç kuşkusuz tavırları. Ağzına "baba naber ya" lafı yakışan insanlar vardır. Bu grup insana bu duyguyu veriyor. Meyhaneye de bara da giden adamlar, maksat içelim güzelleşelim. Sonuçta dev bir grup değil gayet çıkıp müzik yapan harbi herifler olarak görünüyorlar insana. Bunu Mor ve Pipisi için söyleyebilir misiniz?
Kısacası arabesk artık inkar edip arınabileceğimiz bir şey değil. Uygun bir kılıf altında gayet de seviliyor. Yoksa arabesk'e dayanamayan hanım kızlarımızın Duman çalınca bağıra bağıra Çile Bülbülüm'ü ve ya Olmadı Yar'ı söylemeleri nasıl açıklanabilir? Duman dinleyicilerinin kültürel birikimlerinde arabesk ve (bahsetmemiş olsam da çok önemli bir oranda) gazel bulunmasından dolayı her zaman "en damar müzik" olarak kabul görecek. Bunun inkar edilmesi gereken bir yanı yok. Kaç tane Ah, Haberin Yok Ölüyorum, Hatun gibi şarkı sayılabilir ki?
Not 2: Türkiye'nin en iyi rock grubu Kurban'dır.
Kurban ne demiş, "yalan dostum aşk diye bir şey yok." Önemli bir felsefe yani.
YanıtlaSilDamar dedin de aklıma geldi, insan Duman dinlediğinde şaka maka bi süre sonra aşık olmasa bile aşık gibi kafası "high" oluyor.
Not: Duman'ı severim. Ama Mor ve Ötesi'ni daha çok.. Ama mor ve ötesi biraz daha popüler müziğe kayıyor sanki, ilk albümlerindeki gibi şarkılar yok.
duman'ı hiçbir zaman çok sevemedim.
YanıtlaSilnot 1: memleketin en iyi müzisyeni hayko'dur..
not 2: rock grubu.. gripin'dir.. ilk albümünden bugüne ( hala "üç" ten iyi şarkı yoktur kanımca piyasada )
not 3:kurban çok iyidir evet.
not 4: mor ve ötesi.. solisti şarkı söyleyebilse çok iyi olacaklar:)
@Tuğçe: Zaten Duman'ı Duman yapan o alkolistik özelliği. MvÖ de çok güzeldir. Yalnız Şarkı, TV'deki Kız gibi şeyler pek çıkmasa da hala hoş şarkılar yapıyorlar.
YanıtlaSil@enteldantel: Hayko'dur, katılırım. Gripin değildir, katılamam :D, Kurban'ı zaten ben de demiştim :P, MvÖ, aynen katılırım :D
Ben de duman sevmeyenler grubunun bir üyesi oluyorum.Özel bir nedenim yok ısınamadım sadece.Ama duman neden bu kadar sevilir konusundaki tespitlerine katılıyorum.Ayrıca hayatımda en sıkıldığım en bitse de gitsek dediğim konser duman konseriydi.Hiç eğlenememiştim.Tam aksine sahnede izlemekten en çok keyif aldığım grup da Kurbandır.Canlı performansta üzerlerine tanımam.Evet Kurban Türkiye'nin en iyi rock grubudur:)
YanıtlaSilöncelikle, türkiye'nin en iyi grubu duman'dır :)
YanıtlaSil5 sene önce sorsan kargo derdim, o ayrı..
ancak yazıda bilimsel makalelere konu olması gereken bir gerçek var. ağaç yaşken eğilir demişler. o içimize bir daha çıkmamacasına sinen arabesk ruhtan kaçış yok. bu ülkeyi terk edip 30 sene polonya'da da yaşasak, bir yerlerden fışkıracak. belki de yazının en kilit noktası şu cümle: "Yoksa arabesk'e dayanamayan hanım kızlarımızın Duman çalınca bağıra bağıra Çile Bülbülüm'ü ve ya Olmadı Yar'ı söylemeleri nasıl açıklanabilir?"
evet bu bir yanılsamadır. yani bu her haliyle batılı görünen, öyle olmaya çalışan demiyorum bizzat en ince detayıyla öyle olan bu hanım kızlarımız farkında bile olmadıkları arabesk ruhlarını bu şekilde tatmin edebiliyorlar. bu bizim için bir gereksinim. ha neden gidip müslüm gürses dinlemiyorlar, çünkü elektro gitarın o sesi aslında yanlış olduğunu düşündükleri yaptıkları şeyin günahını hafifletiyor.
gerçi müslüm gürses'in o son ses getiren cover albümüne normalde müslüm gürses'i küçümseyecek pek çok insanin nasıl da ılımlı yaklaştığı malumunuz..
neyse, konudan uzaklaşıyorum sanırım. demem o ki bu hanım kızlarımız konserin ertesi günü yine batılı gibi yaşıyor, yine doğulu olan pek çok şeye "kötü bir şey kokluyor surat ifadesiyle" bakıyor. ancak duman'ın diğer hiçbir yerli grupta görmediğim tavrı, aslında bu güzelim şarkıları bizzat kendi kitlesinin genelini oluşturan bu tip insanlara yazdığını düşündüğüm içtenliği. aranızdan çıkmadı bir adam, derken bence bu tezatı eleştiriyor. yolunuza ermedi hiç kafam, derken bu görünüşümüzle davranışlarımızın çelişkisini sorguluyor. kaçamadım o da benim hatam derken ise son vurucu darbeyi yaparak kendisini de olaya dahil ediyor.
diğer gruplar ise artist artist takılıyor ama ertesi albüme bir "yıldızların altında" ekleyiveriyor. yani aslında bir inkar, bir gerçeği kabullenmeme durumu var ortada. duman ise tam anlamıyla harbi bi gruptur. utandığımız o arabesk ruhu hiçbir zaman inkar etmemiştir. bu yüzden herhangi bir duman şarkısının daha ilk 1-2 notasında bu herkesten ayrı atmosferi soluyabiliyorum.
@arcoiris: Tabi ki kişisel zevksizliktir :P Şaka bir yana Duman'ı sevmediğim zamanlarda aynı senin düşündüğün gibi düşünürdüm. Hem hiçbir Duman konserinde bir Kurban konseri gibi çoşamazsın :D
YanıtlaSil@oky: Teşekkürler :)
şimdi symphony x 'in bitmek tükenmek bilmeyen nota kombinasyonlarından sonra duman'ın ismini duymak bile ffff gitsinler bir kenarda bayılsınlar dedittiriyor.
YanıtlaSilyannız bizim türk punk'lar neden duman hastası onu da hala çözmüş değilim. keza diğer normal hayranlarını da çözmüş değilim de neyse.
bu yazıda yazarla aynı fikirdeyim hatta duman'ı neden sevmediğimi sorduklarında türkçe müzikle ilgim yok demek yerine bu yazıyı adres gösterebilirim.
bence en ii rock grubu dumannnnnnn
YanıtlaSilherkes ilk önce sunu kabul etsin arabesk türkiyenin gerçegi arabesk neyi mi anlatıyor ihaneti arkadaşlıgı sevgiyi yoksullugu acıyı kederi o hanım kızlarımız yoksulluk nedir hiç görmemişler hep ana baba parasıyla bu günlere gelmişler o yüzden dogunun degerlerine bu denle yargılılar ve acıyı kederi daha çekmemişler şu anda türkiyede kim rock yapıorum diyosa yüzde doksanı arabesk yapıo sadece bi elektro gitar arada engel o yüzden adı rockabesk olabilir elektro gitarda olmassa alın size arabeskin ta kendisi arabeski sevmeyen insan daha gerçek acıyı hüznü tatmamıştır birgün bu rockcılarda gerçegi söyliyecekler yani arabeskci olduklarını mesala hayko cepkin söyledi dedi ben arabesk rock yapıorum gripin zaten şarkının sözünden belli böyle kahpedir dünya birde şunu söylemek isterim arabesk arap müzigi degildir dogum yeri türkiyedir babasıda orhan gencebaydır gidip babasına sorun bu arap müzigi mi kesinlikle kabul etmez emin olun birde şurdan örnek verim müslüm gürses bagdata konsere gittigi zaman araplar kendilerine türk müzigi sanatcısı demiştir arabesk dememiştir burdan anlayınki araplar bile kabul etmiyor sizin müziigniz diyor ama biz ısrarla bu müzigi araplara mal ediyoruz arabesk türk sanat müzigiyle türkünün karısımı türk müzigidir bunu herkes böyle bilsin
YanıtlaSilbn dumanı küçüklüğümden beri seviyom a$ığım onlaraaa bnce en ii rock grubu DUMAN hepsi birbirinden güsel sölüolar onları çoqq seviyom onlar bnm ya$ama sewincimm onlarıı çoqq sewiyom in$allah bi gün onların konserine giderim allah nasip ederseeeee ONULARI ÇOQQ SEWİOMMMM BURDAN ÖPÜCÜKLERİMİİ YOLLUOMMMMM...!!!! duman grubundan en çoqta batuhan mutlugiliii seviyom o bnm ya$ama sebebim daha doğrusu hepsi bnm ya$ama sebebim ama batuhanın bnm kalbimde bamba$ka bi yeri war onuuu çoqq sewiyorummmm
YanıtlaSilAfedersiniz, görüşleriniz ve yargılarınız tamamen birer saçmalıktan ibaret. Lütfen önyargı ile yaklaştığınız DUMAN grubunun hayranlarına hakaret etmekten vazgeçin. DUMAN grubunun hayran kitlesinin yetişkin olmaları veya ergen olmaları sizi hiç mi hiç alakadar etmez. İnsanlar istedikleri grubun müziğini dinleyebilirler buna karışmak yahut hakaret etmek size düşmez. Çünkü burası Türkiye ve hatırlarmısınız bilmem Mustafa Kemal Atatürk'ün kurduğu Türkiye Cumhuriyetinde düşünce özgürlüğü, demokrasi adında şeyler de var. İnsanlar istek salak olsun ister affınıza sığınırım gerizekalı olsun onları yargılamak hiçbirimize düşmez. Ergen diye küçümseyip adlandırdığınız DUMAN hayranı gençler istedikleri müziği dinleyebilirler bu onları salak olarak sınıflandırmanızı gerektirmez. Lütfen bir daha ki sefere insanları yargılamadan önce yüce Allah'ın size bahşettiği aklı kullanıp düşünün. Bende bir ergen olarak bu yorumlarınızı tamamen düşünce özgürlüğüne aykırı bulmaktayım. Yaptığınız bu adil olmayan yargı yanlışlığınızdan vazgeçmelisiniz. 13 yaşında bir DUMAN hayranı olarak sizden rica ettiğim bu.
YanıtlaSil